Szczepan Matuszewski (1891-1964)
Urodził się 2.12.1891 r. w Sierakowie, powiat witkowski, jako syn Marcina i Marcjanny z domu Mikołajczak.
Powołany do służby w wojsku niemieckim służył w stopniu szeregowca od 14.10.1911 r. w 7. Kompanii Infanterie-Regiment Herwarth von Bittenfeld (1. Westfälisches) numer 13 w miejscowości Münster) do 26.09.1913 r.
1.08.1914 r. został powołany do 2. Ersatz-Bataillon 5. Westfälisches Infanterie-Regiment numer 53 z Kaiserswerth i wysłany na front zachodni francusko-niemiecki. Tymczasem na froncie zachodnim w rejonie Arras 20.06.1918 r. 2. Dywizja Rezerwy Gwardii została zwolniona przez 187. Dywizję i udała się do odtworzenia w rejonie Tournai, otrzymując wzmocnienie w sile żywej zarowno z 427. Pułku Piechoty, jak i innych jednostek. Przybyło wówczas około 500 żołnierzy. Dywizja ponownie wysłana na front 7.08.1918 r. odciążyła 5. Bawarską Dywizję Rezerwową, niedaleko Bucquoy, Podczas ciężkich walk, które nastąpiły, straciła 2400 jeńców, dlatego też została wycofana z frontu 25.08.1918 r. Prawdopodobnie wówczas Szczepan Matuszewski włączony w skład 6. Kompanii Reserve-Infanterie-Regiment numer 91 z Göttingen (jednostka ta stanowiła część 2. Garde Reserve-Division) został wzięty do niewoli 23.08.1918 r. pod Achiet-le-Grand (we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais). Jeńca przenoszono do różnych obozów i tak kolejno 24.08.1918 r. do obozu w Bapaume (we Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais), a następnie 27.08.1918 r. do obozu o kodzie 206. W niewoli angielskiej przebywał do 15.02.1919 r.
16.02.1919 r. wstąpił jako ochotnik do Armii gen. J. Hallera we Francji. Tam w podstawowym obozie dla sił polskich w Sillé-le-Guillaume (we Francji, w regionie Kraj Loary, w departamencie Sarthe) i podlegających mu podobozach zwanych „detachement” powstały pułki polskie o nazwach 1. Pułk Strzelców Polskich (składający się przede wszystkim z Bajończyków) i 2. Pułk Strzelców Polskich w Mamers (składający się przede wszystkim z jeńców, ale także z żołnierzy francuskich, tłumaczy i ochotników amerykańskich). Pierwszy transport żołnierzy z USA, który wypłynął z Halifax w ilości 1800 ludzi przybył do Francji, do Le Havre, 7.02.1918 r.
16.02.1918 r. dowódca obozu Sillé-le-Guillaume przemianował I Batalion 2. PSP na I Batalion 3. PSP (3. Regiment de Chasseurs Polonais). Dzień ten wyznaczył datę powstania 3. Pułku Strzelców Polskich. Dowództwo objął wówczas kapitan armii francuskiej Chmielewski. Po przybyciu 8.03.1918 r. następnego transportu z USA utworzono dwa następne bataliony. Do 3. Pułku Strzelców Polskich przemianowanego w Polsce na 3. Pułk Strzelców Pieszych i dalej na 3. Pułk Strzelców Kresowych został przydzielony Szczepan Matuszewski. 6. Pułk Strzelców Polskich wszedł w skład 1 Dywizji Strzelców pod dowództwem gen. Josepha Jeana Bernarda z kolei wchodzącej w skład I Korpusu gen. Dominique Josepha Odry. 7.04.1918 r. pułk przeniesiono do Sully sur Loire a 2705.1918 r. do obozu Saint-Ouen-sur-Seine będący częścią obozu Mailly. 22.06.1918 r. pułk otrzymał od miasta Nancy sztandar. Na następnie jednostki grupowały się w rejonie L’Huitre, by wziąć udział w akcji bojowej ataku na Metz.
W Wielki Piątek 17 kwietnia 1919 r. nad Mozelą w Bayon I Batalion a za nim dzień później cały pułk wyruszył do Polski i skierowany został na Wołyń. Zawarto z Francją umowę, że po przybyciu do Polski Armia Hallera zachowa swą odrębność organizacyjną. Zmieniono jednak nazwę pułku na 3. Pułk Strzelców Pieszych.
Po osiągnięciu sukcesów w natarciu na Kijów pułk został skierowany na Śląsk. Tam stacjonował do 11.07.1919 r., by ponownie zostać skierowany na Ukrainę. Od 1.09.1919 r. rozpoczęła się reorganizacja Armii Hallera. Powodem był nieprzystosowany do polskich warunków system gospodarczy, inna niż w polskich jednostkach etatyzacja, porzucono zbyt ciężkie dla polskich dróg wozy, wymieniono konie nieprzystosowane do polskiego klimatu, zdemobilizowano starsze roczniki żołnierzy z USA. Zimę 1919/1920 pułk spędził na Wołyniu, a wiosną ruszyła ofensywa wgłąb Ukrainy. Wkrótce rozpoczęła się wojna z bolszewikami i walki z konnicą Budionnego. Zakończenie wojny z bolszewikami zastało pułk w Równem.
Następnie Szczepan Matuszewski podjął pracę w Straży Celnej. W Straży Celnej pod koniec 1926 r. strażnik Szczepan Matuszewski (nr instalacyjny 2571) pełnił służbę w Placówce SC Święte (Komisariat SC Plesewo, Inspektorat SC Grudziądz, Dyrekcja Ceł Poznań). Kontynuował służbę w Straży Granicznej (Komisariat SG Plesewo, Inspektorat Graniczny SG Brodnica), gdzie otrzymał nowy numer instalacyjny 779.
8.05.1928 r. został przeniesiony do Placówki SG Wielka Tymawa (Komisariat SG Łasin, Inspektorat Graniczny SG Brodnica). 01.10.1928 r. mianowany szeregowym Straży Granicznej. Przeniesiony na własną prośbę i koszt (rozkaz z 16.09.1929 r.) z Placówki SG Wielka Tymawa do Placówki SG Szwarcenowo (Komisariat SG Krotoszyny, Inspektorat Graniczny SG Brodnica). Widnieje na listach starszeństwa szeregowych Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego SG za rok 1929 – z lokatą 827; za rok 1931 – z lokatą 705.
31.03.1934 r. strażnik Szczepan Matuszewski został przeniesiony w stan spoczynku z powodu trwałej niezdolności do służby, stwierdzonej przez Komisję Lekarską.
Z zawodu był walcownikiem.
Zawarł związek małżeński z Anną Nowakowską (1897-1950), z którą miał czworo dzieci: Władysława, Stefana, Teodora i Leona, oraz ponownie 22.12.1950 r. we Wrześni związek małżeński z Antoniną Zaporowską.
Zmarł 28.03.1964 r. we Wrześni i spoczywa na wrzesińskim cmentarzu parafialnym.
Odznaczony:
- Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929 r.),
- Odznaką Pamiątkową Straży Granicznej (06.11.1931 r., nr legitymacji 3351).
Biogram powstał na podstawie opracowania Katarzyny Promińskiej z Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie.
Szczepan Matuszewski
