Związek Hallerczyków we Wrześni
Związek Hallerczyków to organizacja weterańska, utworzona 18.08.1922 r. na Górnym Śląsku, skupiająca byłych żołnierzy Armii Polskiej we Francji oraz Górnoślązaków zdemobilizowanych z Wojska Polskiego. Zjazd założycielski odbył się w dniach 21 i 22 października 1922 r. Mimo oporów władzy organizacja
została ostatecznie zarejestrowana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 18.02.1924 r. Znajdując się pod wpływami endecji, Związek zajmował wyraźne stanowisko polityczne. Posiadał zabarwienie antysanacyjne. Początkowo pozostawał pod wpływem Stronnictwa Narodowego, od 1935 zbliżył się do Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji.
Z początkiem 1936 r. gen. Haller wysunął się na czoło centrowej opozycji znanej pod nazwą Frontu Morges. Następnie od 1937 r. związał się z partią pod nazwą Stronnictwo Pracy, w której pełnił funkcję prezesa Rady Naczelnej. Animozje szczególnie widoczne były w dniu imienin Józefa, 19 marca, które obchodził zarówno Haller, jak i Piłsudski.
Związek Hallerczyków odmawiał więc udziału w urządzanych przez sanację uroczystościach, organizując za to własne, przypominające o tradycjach Armii Polskiej we Francji i gloryfikujące postać jej wodza.
Zrzeszał byłych podkomendnych służących w wojsku pod dowództwem generała Józefa Hallera. Swym zasięgiem obejmował teren całego kraju, jednak największe skupienie znajdowało się w województwach centralnych i zachodnich. Związek liczył około 6 tysięcy członków.
Członkiem związku mógł być weteran określony w statucie. Dopuszczono udział członków wspierających (zwanych również sympatykami) i honorowych, wybieranych i mianowanych za szczególne za zasługi.
Zarząd Główny Związku Hallerczyków działał przy ulicy Senatorskiej 1 w Warszawie.
Organem prasowym związku był dwutygodnik „Halerczyk”, wydawany w latach 20.
Zarząd Związku Hallerczyków przyznawał odznakę „Miecze Hallerowskie”. Nadawano ją wojakom, którzy nie mniej niż jeden rok służyli w wojsku pod komendą Józefa Hallera. Kolor wstążki odznaczenia był błękitny z biało–amarantowymi brzegami.
Decydującą władzą Związku było Walne Zebranie Delegatów wybierające na okres jednego roku struktury Związku, w skład których wchodził Zarząd Główny, Komisja Rewizyjna i Sąd Koleżeński.
Związek posiadał strukturę terytorialną, w skład której wchodziły:
- chorągwie na szczeblu Dowództw Okręgów Korpusów,
- placówki w poszczególnych miejscowościach.
Impulsem do powołania placówki we Wrześni była inicjatywa ze strony Placówki Poznańskiej. 19.07.1929 r. zaproponowano Franciszkowi Erenzowi wstąpienie do organizacji w Poznaniu. Ta propozycja spowodowała, że 15.09.1929 r. grupa 25 osób związanych w przeszłości z oddziałami hallerowskimi powołała na zebraniu konstytucyjnym placówkę wrzesińską Związku Hallerczyków.
Wybrano pierwszy Zarząd w składzie:
- prezes: Franciszek Erenz,
- wiceprezes: Andrzej Purol z Wrześni,
- sekretarz: Roman Janusz,
a pierwszym adresem do korespondencji był adres Rzeczna 1.
Celem powołanego stowarzyszenia było nawiązanie braterskiej łączności z towarzyszami broni, udzielanie członkom pomocy doraźnej, ale także kształcenie wojskowe wraz z pielęgnowaniem ducha wojskowego, w szczególności wśród młodzieży.
Zarząd dysponował funduszami tworzonymi z wpisowego i ze składek członkowskich, ofiar i darowizna przekazywanych na rzecz Związku oraz z dochodów z organizowanych imprez.
Walne zgromadzenia Związku odbywały się od założenia do 1937 r. w lokalu przy ul. Warszawskiej 18 należącym do Goślińskiego, a później w 1938 i 1939 r. w Odeonie przy ul. Warszawskiej 27 dzierżawionym przez Nikodema Kulczaka, a następnie w jego lokalu przy Warszawskiej 13. Członek Związku Hallerczyków ponosił opłaty. Za wstąpienie należało uiścić 0,80 zł, składka miesięczna wynosiła początkowo 60 groszy, później 90 groszy, a następnie 40 groszy, za legitymację płaciło się 30 groszy. Osobne opłaty dotyczyły akcesoriów takich jak czapka hallerowska, naramienniki, książki czy też opłata za Mieczyki Hallerowskie.