Leon Dębicki (1897-1986)
Urodził się 8.04.1897 r. w Mogilnie jako syn Jana i Rozalii z domu Klimczak.
Powołany do służby wojskowej i wcielony do armii niemieckiej podczas I wojny światowej służył w 3. Kompanii Reserve-Infanterie-Regiment numer 46 z Poznania. Jednostka wojskowa walczyła w składzie początkowo 10. Rezerwowej Dywizji Piechoty, a następnie 119. Dywizji Piechoty. Podczas walk we Flandrii został w 1917 r. ranny.
Pod koniec wojny w bitwie na froncie zachodnim podczas walk osłonowych w 1918 r. trafił do niewoli.
Ożenił się w 1923 r. z Joanną Szubą (1897–1980) z Nowej Wsi Królewskiej, z którą miał córkę Gabrielę (1929-2022), po mężu Pietrzak.
Zmarł 21.11.1986 r. i został pochowany na wrzesińskim cmentarzu komunalnym.
I wojna światowa
Powołany w 1915 r. do służby wojskowej i wcielony do armii niemieckiej podczas I wojny światowej odbył okres szkolenia w Rekruten Depot w 2. Ersatz-Bataillon Grenadier Regiment numer 6. Przebywał wówczas w Lubaniu, Kościelniku (Holzkirch w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim), Białym Kościele (Steinkirch w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Strzelin), Leśnej (Marklissa w woj. dolnośląskim, w powiecie lubańskim. Od 17.04.1916 r. jako Landsturmann służył we Wschowie (Fraustadt – w województwie lubuskim), skąd został przeniesiony do obozu ćwiczebnego w Biedrusku (Warthelager). Stąd 11.05.1916 r. wcielony do 3. Kompanii Reserve-Infanterie-Regiment numer 46 z Poznania. Ta jednostka wojskowa która powstała 2.10.1914 r. w Poznaniu, a stanowiąca zlepek trzech batalionów w tym I Batalion poznański, walczyła początkowo w składzie 10. Rezerwowej Dywizji Piechoty, a następnie od 27.03.1915 r. 119. Dywizji Piechoty. Z walkami tej dywizji łączy się historia służby Leona Dębickiego w wojsku niemieckim. Wtedy z pułkiem został skierowany do kwietniowej ofensywy na froncie wschodnim w Galicji w lipcu 1915 r. Do 9.03.1917 r. dywizja przebywała w okolicach Halicza.
Leon Dębicki tak opisał tę marszrutę w swoich notatkach: 11 maja walki Lwów, Stryj, Stanisławów, (we wrześniu) Halicz, Bołszowce, Świstelniki, Herbutów, Bouszów, Bołszowce, Brzeżany, Łysonia Góra, Włodzimierz Wołyński, rzeka Stochod.
Z początkiem maja 1917 r. dywizja została wysłana na front zachodni. 3.05.1917 r. z Brzeżan przez Lwów, Wrocław, Legnicę, Drezno, Lipsk, Kassel, Frankfurt dotarli do Belgii, a tam przez Aix la Chapelle, Liege, Brukselę do Roulers, dokąd dotarli 8 maja. 18.07.1917 r. zajęli pozycję we Flandrii. Tam 16.08.1917 r. dywizja poniosła dotkliwe straty. Prawdopodobnie wtedy Leon Dębicki został podczas walk ranny i przebywał w szpitalu z powodu zasypania. 9 i 10 września dywizja została zreorganizowana. Zwolniona z frontu 15 października dywizja spoczęła w okolicach Gentu. Następnie została skierowana w okolice Cambrai. Po 6.12.1917 r. dywizja została wycofana z frontu celem reorganizacji do okolic Solesmes.
Dywizja w styczniu 1918 r. przebywała w okolicach Pronville. Zamieniła na froncie pod Bapaume – Cambrai 3. Dywizję Gwardyjską. Do połowy marca spoczywała pod Helmes (na północ od Denain). 16.03.1918 r. wymaszerowała do Noyelles sur Selle i pod Cambrai.
Do kwietnia toczyła walki w Pikardii. Następnie przeniesiona pod Lys w pobliżu Locon walczyła w kwietniu i maju w okolicach Hinges, Lille, Tournaii i pomaszerowała przez Orchies, Noyelle do Le Forest.
Dywizja odpoczywała do 1 sierpnia 1918 r., kiedy to skierowała się do Ham przez Douai–Cambrai–Caudry–Bohain–St. Quentin. Potem odpoczywała aż do 8 sierpnia, kiedy została zaalarmowana i autobusami przewieziona do sektora Le Quesnel. Od 9 sierpnia została zaangażowana na południe od Sommy. Tu w walkach straciła około 900 jeńców przed odsieczą z 17 sierpnia. W dniach 27–28 sierpnia 1918 r. dywizja powróciła na linię Mysery–Licourt, skąd 24 sierpnia została wycofana na zachód od Bellenglise. Po tygodniu dywizja ponownie weszła do walki pod Estrees w okolicach Beaurevoir-Le Cateau. Podczas tych walk prawdopodobnie Leon Dębicki dostał się do niewoli.
Leon Dębicki tak zapamiętał swój pobyt na froncie zachodnim w Belgii i Francji: 1917 r. w Belgii w Lichtervelde a następnie w Roulers, Ypres, Beselare, Douai, Hollebeke,Hooge, Merkem, Werken, Klerken, Koekelare, Brugge, we Francji Cambrai, Oisy–le–Verger, Lens, Fontaine–Notre–Dame, Peronne, Bray sur Somme i Armentières, Escaudoeuvres, Bapaume, St. Quentin, Vesle, Roye, Ham, Montdidier, Beselare, Menen, Gent, Aalst, Alest szpital z powodu zasypania Douai, Wevelghem, Ichtegem, Dendermonde, Arras, Ablain–Saint–Nazaire, Wytschaete, Bogen, gdzie trafił do niewoli.
Niewola we Francji
Zapiski Leona Dębickiego: Tielt, Dunkierka, Rouen, Calais, Le Puy, St. Etienne, Boutheon, Vals-pres-le-Puy.
Polskie wojsko ochotnicze we Francji
Zapiski Leona Dębickiego: 1918 Saint Dizier w pobliżu Verdun.
20. Pułk Strzelców Polskich
Pułk został sformowany w ramach Armii Polskiej we Francji jako 20. Pułk Strzelców Polskich, później przemianowany na 144. Pułk Piechoty, a w lutym 1921 r. na 71. Pułk Piechoty. W okresie II Rzeczypospolitej kwaterował początkowo w Ostrowi Mazowieckiej na terenie Okręgu Korpusu numer I, a od 1926 r. w Zambrowie. W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w składzie macierzystej 18 Dywizji Piechoty broniąc linii Narwi.
We Francji w pierwszych dniach kwietnia 1919 r. w Lure w pobliżu Belfort powstały kadry z 414. pułku francuskiego, a 26.05.1919 r. oficjalnie jako 20. Pułk S.P. Uzupełnienie przyszło z Włoch, z La Mandria di Civasso pod Turynem. W połowie maja 1919 uzupełniono kadry ochotnikami z Le Puy. Ruchy kadrowe spowodowane przesunięciem części żołnierzy do 3. Dywizji spowodowały konieczność ponownego uzupełnienia w końcu maja 1919 r. z Le Puy.
Pułk przewieziono do St. Disiers pod Verdun. Stamtąd po załadowaniu, przez Leszno, Kalisz, Łódź wyjechał do Łowicza, gdzie został uzupełniony rekrutami z miejscowego poboru.
Po miesięcznym pobycie w Łowiczu pułk stanął w okolicznych wioskach bliżej Skierniewic: w Pszczonowie, Łyszkowicach, Zakulinie i Woli Makowskiej.
1.09.1919 r. zreorganizowano Armię Hallera, łącząc ją z Wojskiem Polskim. 20. Pułk Strzelców Polskich przybrał nazwę 144. Pułku Strzelców Kresowych, wchodząc w skład 18. Dywizji Piechoty. Łączyło się to z przejęciem dowodzenia do szczebla kompanii przez Polaków.
W ostatnich dniach września 1919 r. nastąpił wyjazd nad Zbrucz. Kolejno przemieszczali się, walcząc z siłami ukraińskimi i bolszewickimi: Husiatyń, Wasylkowce, Gródek Jarmoliniec, Ludwipol, Kamieniec Podolski, Kutkowce, Jałtuszków, Daszkowce, Zamiechów. Wtedy na Podolu armia radziecka zbierała się do uderzenia na Płoskirów. Nastąpiło przeciwuderzenie na Daszkowce, Wacławkę, Osłamów.
Ofensywa na Kijów
Latyczowo, Deraźnia, Zmierzynka, Braiłowo, Jefimówka, Niemirów, Bracław, rzeka Sob, Hajsyn.
Odwrót sił polskich
Bubnówka, Jarmolińce, Bracław, Niemirów, Trościaniec, Kalna Derażnia, Latyczów.
Walki z Budionnym
Starokonstantynów, Ostróg, Dubno, Chorupanie, Radziwiłłów, Kozin, Brody.
Bitwa warszawska
Ożydowo, Modlin, Ciechanów, Mława, Chełm, Kowel, Włodzimierz Wołyński, Stochód, Lubiąż, Janów, Łuniniec, Wielkie Sielutycze, Polanka, Grabów, Kopcewicze.
Po wojnie
Rozejm 18.10.1920, Pińsk, Kowel, 26.08.1923 r., Ostrowia Mazowiecka. Nastąpiło zawieszenie działań wojennych. Pułk opuścił zajmowane pozycje i skierował się na zachód. Zimą przebywał w Posieniczach. W marcu 1921 r. przeszedł do Kobrynia, a od kwietnia do sierpnia stacjonował w Kowlu.
Latem 1921 r. pierwsze bataliony 71. Pułku Piechoty przybyły do Ostrowii Mazowieckiej. Zajęły koszary komorowskie po byłych 23. Syberyjskim i 24. Niżowskim pułku piechoty armii rosyjskiej.
Zapiski Leona Dębickiego: do Polski 1919 kwiecień Łowicz, Husiatyn, Czortków, Krogulec, Kopyczyńce, Wiśniowczyk, Kamieniec Podolski, Ukraina: Zinków, Stanisławiwka, Daszkowce, Jałtuszków, Bar, Zmierzynka, Jarmolińce, Derażnia, Niemirów, Berdyczów, Bracław, Starkonstantynów, Szumsk, Krzemieniec, Radziwiłłów, Podhorce, Pełcza, Dubno, Brody, Złoczów, Olesko
1920
Nowy Dwór, Modlin, Płońsk, Ciechanów, Mława, Chełm nad Bugiem, Kowel, Janów, Pińsk, Łachwa, Łuniniec, Mikaszewicze, rzeka Łań, Augustów, do domu lipiec 1921 r.